de sol a sol
Zaimki osobowe w mianowniku
Pronombres personales sujeto
yo- ja
tú- ty
él- on, ella- ona, usted- pan, pani (forma grzecznoÅ›ciowa)
nosotros- my (grupa męska lub mieszana) nosotras- my (grupa żeńska)
vosotros- wy (grupa męska lub mieszana) vosotras- wy (grupa żeńska)
ellos- oni, ellas- one, ustedes- państwo, panowie, panie
​
Zaimki osobowe w mianowniku funkcjonują na bardzo podobnych zasadach jak w języku polskim.
Po pierwsze ich zastosowanie nie jest obowiązkowe do budowy zdania: podmiot może być domyślny, czasownik często przekazuje informację o podmiocie.
BÄ™dÄ… za to potrzebne przy krótkich pytaniach i odpowiedziach, gdzie nie ma czasownika, takich jak: ja nie, a ty?- yo no, ¿y tú?
Użycie w pełnych zdaniach nie jest obowiązkowe, ale możliwe, zwłaszcza jeśli chcemy podkreślić znaczenie osoby w zdaniu, zaznaczyć kontrast, wyrazić się dobitniej.
Queremos ir a Grecia estas vacaciones. - jest zdaniem o neutralnym przekazie
Nosotros queremos ir a Grecia estas vacaciones. -może oznaczać: a my, my- w przeciwieństwie do was lub nie obchodzi nas wasze zdanie, wyrażamy swoje
​
Najważniejsza różnica w użyciu zaimków osobowych to istnienie oddzielnych form dla grup wyÅ‚Ä…cznie żeÅ„skich- nosotras i vosotras, a wspólnej formy grzecznoÅ›ciowej: usted- dla pana i pani oraz ustedes- dla każdej grupy.
​
​
​
Zaimki zwrotne
Pronombres reflexivos
Jeśli czasownik jest zwrotny, czyli ma w bezokoliczniku na końcu cząstkę -se (się), to ta zwrotność będzie widoczna w całej jego odmianie. W formie osobowej czasownika -se przenosi się na początek, oraz zmienia swoją formę w zależności od osoby:
me
te
se
nos
os
se
Zaimki dopełnienia bliższego
Pronombres de objeto directo
Zaimki dopełnienia bliższego to nasze zaimki osobowe odmienione w bierniku, czyli odpowiadające na pytania kogo? co?
me- mnie
te- ciÄ™, ciebie
lo- go, la- jÄ…
nos- nas
os- was
los- ich, las- je
​
Te zaimki w zdaniu również przechodzÄ… przed czasownik i zastÄ™pujÄ… rzeczownik, którego nie chcemy powtarzać.
Veo un coche, ¿y tú, lo ves? - WidzÄ™ samochód, a ty, widzisz go?
Me oyes- słyszysz mnie
Nos conoces- znasz nas
​
Prawie zawsze użycie zaimka dopełnienia bliższego będzie pokrywało się z użyciem polskiego biernika. Nieliczne wyjątki to na przykład połączenie z czasownikiem ayudar.
Po polsku pomagamy komu? czemu?, po hiszpańsku kogo? czyli:
Lo ayudo- pomagam mu
​
Zaimki dopeÅ‚nienia bliższego stawiamy przed odmienionym czasownikiem, po rozkazie, po bezokoliczniku lub gerundio, co oznacza, że czasami mamy wybór.
Jeśli w zadaniu jest tylko jeden odmieniony czasownik, to zaimek musi znaleźć się przed nim:
Las compro en la tienda. Te veo a menudo.
​
Jeśli zdanie jest rozkazujące, to zaimek musi znaleźć się po rozkazie, zapisany łącznie z nim:
Déjalo. Véndelas. Quiéreme.
Podobnie jeśli konstruujemy wypowiedź z samym bezokolicznikiem lub gerundio:
Verte aquí es un poco raro. Pensándolo bien prefiero hacer otra cosa.
​
Ale kiedy mamy do czynienia z konstrukcjÄ… zÅ‚ożonÄ… z odmienionego czasownika i bezokolicznika lub gerundio, możemy wybrać miejsce, w które wstawimy zaimek:
Quiero invitarte a mi fiesta. Te quiero invitar a mi fiesta.
Estoy preparándolas. Las estoy preparando.
Zaimki dopełnienia dalszego
Pronombres de objeto indirecto
Zaimki dopeÅ‚nienia dalszego to odpowiedniki naszych zaimków odmienionych w celowniku- czyli odpowiadajÄ…ce na pytania komu? czemu? W praktyce, w wiÄ™kszoÅ›ci przypadków odnoszÄ… siÄ™ do osób, czasem do zwierzÄ…t, rzadko do rzeczy.
me- mi
te- ci, tobie
le- jemu, mu, jej, panu, pani
nos- nam
os- wam
les- im, państwu, panom, paniom
​
Z dopeÅ‚nieniem dalszym Å‚Ä…czy siÄ™ szereg czasowników, które możemy podzielić na kilka grup:
-
czasowniki zwiÄ…zane z mówieniem, czyli nie tylko decir, contar, hablar, ale także informar, avisar, aclarar, explicar, mandar, ordenar, pedir, rogar, suplicar, prohibir, mentir, proponer, sugerir, recomendar, aconsejar, etc. (W tej grupie znajdujÄ… siÄ™ również czasowniki oznaczajÄ…ce proÅ›bÄ™, które możemy uznać za wyjÄ…tek: po polsku prosimy kogoÅ›, po hiszpaÅ„sku- komuÅ›)
Os cuento una historia- opowiadam wam historiÄ™
Les informamos sobre el accidente- poinformowaliśmy ich (powiedzieliśmy im) o wypadku
Te prohibo salir- zabraniam ci wychodzić
Le pidieron ayuda-poprosili go o pomoc
​
-
Czasowniki typu gustar: gustar, encantar, interesar, importar, apasionar, apetecer, preocupar, parecer, molestar
​​
Me gustan las series españolas- podobajÄ… mi siÄ™ hiszpaÅ„skie seriale (możemy tÅ‚umaczyć jako lubiÄ™, ale pamiÄ™tajÄ…c o budowie gramatycznej takiego zdania, to nie ja jestem tutaj podmiotem, tylko seriale. Seriale wykonujÄ… czynność: podobajÄ… siÄ™, ja jestem dopeÅ‚nieniem, bo podobajÄ… siÄ™ komu?- mi)
¿Qué te apetece? - na co masz ochotÄ™?, co tobie robi ochotÄ™?
Le molesta el ruido- przeszkadza mu hałas
Les pareces simpático- wydajesz im siÄ™ sympatyczny
​
Do tej grupy należy również czasownik doler (warto zapamiÄ™tać jako wyjÄ…tek, bo ponownie, nie boli kogo? tylko komu?)
¿Qué te duele?
Nos duelen las piernas
Le duele la cabeza
​
-
Inne czasowniki, które wymagajÄ… dopeÅ‚nienia dalszego, czyli na przykÅ‚ad:
dar- le doy un regalo​
comprar- cómprame un helado
regalar- mi madre me regaló un perfume
alquilar- no os alquilo mi piso
prestar- ¿me prestas un bolígrafo?
pasar- pásame la sal
traer- les trajimos un vino
robar- le robaron la cartera
quitar- les quitaron la casa
​
Szyk zdania przy zaimkach dopełnienia dalszego jest taki sam jak przy dopełnieniu bliższym, czyli: przed odmienionym czasownikiem, po rozkazie lub bezosobowej formie czasownika.
​
​
​
​
Zaimek dopełnienia dalszego+ zaimek dopełnienia bliższego
Zdarza siÄ™, że przy jednym czasowniku stawiamy obydwa dopeÅ‚nienia- dalsze i bliższe, albo dwa zaimki dopeÅ‚nienia. Jest kilka zasad, które rzÄ…dzÄ… takim ukÅ‚adem zdania.
1. Nadal stawiamy zaimki przed odmienionym czasownikiem, po rozkazie, lub po bezokoliczniku i gerundio.
2. Niezależnie od umiejscowienia w zdaniu pierwszy stoi zawsze zaimek dopełnienia dalszego a po nim zaimek dopełnienia bliższego.
3. Obok siebie nie mogą znaleźć się dwa zaimki na 'l'- w takim wypadku zamieniamy pierwszy z nich na 'se'.
​
Me lo das. Te la compro. Nos los venden.
Se lo das. Se la compro. Se los venden. (Se nie oznacza w tym wypadku 'się', a jemu, jej, panu, pani, im, państwu, itp.)